اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِيَامِى فِيهِ صِيَامَ الصَّائِمِينَ وَ قِيَامِى فِيهِ قِيَامَ الْقَائِمِينَ وَ نَبِّهْنِى فِيهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِينَ وَ هَبْ لِى جُرْمِى فِيهِ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ وَ اعْفُ عَنِّى يَا عَافِيا عَنِ الْمُجْرِمِينَ.

خدایا قرار بده روزه مرا در آن روزه‌داران واقعى و قیام و عبادتم در آن قیام شب‌زنده‌داران و بیدارم نما در آن از خواب بى‌خبران و ببخش به من جنایتم را در این روز اى معبود جهانیان و در‌گذر از من اى بخشنده جنایات‌كاران.

شرح دعاي روز اول ماه مبارک رمضان  

    “اللهم اجعل صيامي فيه صيام الصائمين و قيامي فيه قيام القائمين و نبهني فيه عن نومه الغافلين وهب لي جرمي فيه يا اله العالمين واعف عني يا عافيا عن المجرمين.”“خدايا روزه مرا در اين روز (و در هر روزه ماه مبارک رمضان) مانند روزه روزه داران حقيقي که (مقبول درگاه تست) قرار ده و اقامه نمازم را (و يا برپا داشتن هر کار خيري را) مانند نمازگزاران واقعي (مانند برپا دارنده هر کار خيري) مقرر فرما و مرا از خواب غفلت و غافلان (از ياد تو) هوشيار و بيدار ساز و هم در اين روز گناهم و جرمم را ببخش اي خداي عالميان و زشتيهايم را عفو فرما اي عفو کننده مجرمان”
    1- اللهم اجعل صيامي فيه صيام الصائمين” “خدايا روزه مرا در اين روز مانند روزه روزه داران واقعي قرار ده”
    حال مي خواهيم بدانيم “صيام الصائمين” يعني چه؟ براي درک اين موضوع اشاره مي نماييم به حديثي گرانقدر از پيامبر اعظم (صلي الله عليه و آله) که فرمودند: “اذاغتاب الصائم افطر(1)“ يعني “هرگاه روزه دار غيبت کند روزه اش را خورده است” و در حديث ديگري مي فرمايند: “منغتاب امرا مسلما بطل صومه و نقض و وضوه”(2) يعني “هر که غيبت مسلماني را نمايد روزه و وضويش باطل مي گردد. که از اين دو حديث گرانبها در مي يابيم که روزه فقط با گرسنگي و تشنگي کشيدن محقق نمي گردد و غير از موارد ذکر شده در رساله عمليه که باعث ابطال روزه مي گردد، عوامل ديگري چون غيبت نيز روزه فرد مسلمان را باطل مي نمايد و از اين رو روزه واقعي روزه اي است که بايد در آن تمام اعضا و جوارح انسان روزه دار باشد. به طوري که فرد روزه دار بايد از تمام اعمال قبيح چون (غيبت، فحش و ناسزا، خشم و غضب، نگاه به نامحرم و...) دوري نمايد. چنانچه امام صادق عليه السلام نيز در حديثي چنين مي فرمايند که: “پدرم فرمود: رسول خدا صلي الله عليه و آله از زني روزه دار شنيد که به کنيزش فحش مي داد پس دستور داد طعامي حاضر نمودند و به آن زن فرمود: بخور، پاسخ داد: اي رسول خدا! من روزه ام، آنگاه پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: “کيف تکونين صائمه وقد سببت جاريتک؟ ان الصوم ليس من الطعام و الشراب و انما جعل الله ذلک حجابا عن سواهما من الفواحش من الفعل و القول يفطر الصائم ما اقل الصوام و اکثر الجواع”(3) يعني “تو چه روزه داري که به کنيزت فحش دادي؟ به راستي که روزه، خودداري از خوردن و آشاميدن نمي باشد، فقط و فقط خداوند آن را (روزه را) به عنوان مانعي از ساير زشتي هاي گفتاري قرار داده است، زشتيهايي که روزه روزه دار را مي شکند (باطل مي کند) چقدر روزه داران (حقيقي) اندک و گرسنگان فراوانند” و نيز در حديث ديگر از امام صادق عليه السلام منقول است که فرمودند: “اذا صمت فليصم سمعک و بصرک و شعرک و عدد اشياء غير هزار و قال لا تکونن يوم صومک کيوم فطرک” يعني “هرگاه روزه گرفتي پس بايد گوش و چشم و موي تو نيز روزه باشد و امام عليه السلام غير از اينها چيزهاي ديگري را نيز بر شمرد و فرمود: نبايد روزي که روزه هستي با روزي که روزه نيستي يکسان باشد” پس همان طوري که در احاديث بالا ذکر شد هر کسي که فقط از روزه و روزه داري گرسنگي و تشنگي بکشد و از اعمال قبيحي چون دروغ، غيبت و ... اجتناب ننمايد يقينا روزه اش باطل شده و جزء روزه داران واقعي محسوب نمي گردد و صيامش جزء صيام و صائمين قرار نمي گيرد و اين امر ما را ملزم مي دارد که در روز اول ماه مبارک رمضان اولين چيزي که از خداوند درخواست نماييم اين باشد که به ما توفيق عنايت کند که روزه ما جزء روزه هاي حقيقي و واقعي قرار گيرد. 
    2- و قيامي فيه قيام القائمين (و اقامه نمازم را مانند نمازگزاران واقعي (برپا داشتن هر کار خير را مانند برپا دارندگان کار خير قرار دهد.) حال در اينجا مي خواهيم بدانيم که قيام قائمين يعني چه؟ در اينجا منظور از قيام شايد اقامه نماز و يا به عبارت ديگر هر نوع برخاستي که امر خيري در آن باشد، همانند (بيداري در سحرهاي ماه رمضان براي سحري خوردن و يا دعا و مناجات نمودن، افطار نمودن روزه، کمک نمودن به مستمندان و...) که همه اينها نوعي قيام مي باشد که بايد به صورت قيام القائمين صورت پذيرد و در مفهومي واضح تر قيام ما براي آنکه جزء قيام القائمين قرار گيرد بايد فقط هدف و قصد و نيت، رضاي خداوند باشد يعني اراده هر کاري را نموديم فقط رضاي خدا را در نظر بگيريم، پس قيام القائمين به پا خاستن کساني که رضاي خداوند را در نظر مي گيرند مي باشد و ما نيز در اين روز از خداوند مي خواهيم که برخاستن ما را چه براي اقامه نماز و يا هر کار خيري جزء برخاست کساني قرار دهد که فقط رضاي خداوند را مي طلبد و...
    3- (و بنهني فيه عن نومه الغافلين( ) و مرا از خواب غافلان (از ياد تو) هشيار و بيدار نما) در (لياقت از دعا) از خداوند مي خواهيم که ما را از خواب غفلت بيدار نمايد که در اينجا جا دارد که به حديثي اشاره کنيم که در آن امير مومنان حضرت علي عليه السلام در نامه اي به يکي از صحابه خويش مي نويسد “فتدارک مابقي من عمرک ولا تقل غدا بعد غد فانما هلک من کان قبلک با قامتهم علي الاماني و التسويف حتي اقامهم امرالله بغته و هم غافلون فنقلوا علي اعوادهم الي قبورهم المظلمه الضيقه و قد اسلمهم الا و لا دوا الاهرن” (4) يعني “پس باقيمانده عمرت را درياب و نگو فردا بعد از فردا (چنين خواهم نمود) همانا انسانهاي قبل از تو به خاطر آرزوها و به تاخير انداختنها هلاک شدند تا ناگهان امر خداوند (يعني مرگشان) فرا رسيد و آنها غافل بودند، پس بر روي چوبهايشان (تابوتهايشان) به سوي قبرهاي تاريک و تنگ خود منتقل شدند و فرزندان و خويشاوندانشان آنها را تسليم (گور) نمودند” پس در اينجا در مي يابيم که اکثر انسانها در خواب غفلت بسر مي بردند، خوابي که انسان را از معبود و پروردگار خويش جدا مي سازد، خوابي که چشمان انسان در آن باز است اما دل انسان واقعيتها را نمي بيند. پس در اين روز از خداوند مي خواهيم که ما را از خواب غفلتي که انسان را به هلاکت و نابودي مي کشاند بيدار نموده و نجات بخشد...”
    4-“وهب لي جرمي فيه يا اله العالمين...” “ و هم در اين روز جرم و گناهم را ببخش اي خداي عالميان”
    همان طور که در روايات متعدد آمده است گناهان انسان يکي از موانع و حجابهاي بين رابطه انسان و پروردگار است به طوري که اگر انسان معصيت پروردگار خويش را انجام دهد آن گاه است که از دستور شيطان پيروي و از دستور پروردگار خويش سرپيچي نموده است که همين امر باعث مي گردد که بنده حجابي بين خود و پروردگار خويش ايجاد نمايد پس در ادامه دعا از خداوند مي خواهيم که جرم و گناهان ما را در اين روز ببخشايد و خود خداوند نيز در قرآن مي فرمايد: “و من يغفر الذنوب الا الله”(5) يعني “جز خداوند چه کسي گناهان ما را مي بخشايد” پس ما نيز از خداوند مي خواهيم و مي گوييم که جرم و گناهان ما را ببخش اي خداوند عالميان”...
    5- “واعف عني يا عافيا عن المجرمين” “و عفو نما مرا اي عفو کننده مجرمان”
    همان طوري که در قسمت قبل دعا از خداوند درخواست بخشش جرم و گناهان خود را درخواست نموديم، مي دانيم که لازمه آن عفو و گذشت و رحمت خداوند مي باشد که در ادامه دعا از ذات اقدس الهي مي خواهيم که ما را عفو نمايد به طوري که سابقه عفو و گذشت خداوند از مجرمان و گناهکاران را در روايات و احاديث اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام شنيده ايم و در قرآن نيز خداوند متعال اين گونه به بندگان خويش مي آموزد تا بگوييم: “واغف عنا و اغفرلنا و ارحمنا انت مولنا فانصرنا علي القوم الکفرين”(6) يعني “و عفو نما از ما (گناهانمان را) و بيامرز براي ما و رحم نما بر ما (به طوري که) تو مولا و پروردگار ما هستي پس ياري و پيروز نما مارا بر عليه قوم کافر”
    ان شاءالله که تابع باشيم
    پي نوشتها:
    1- عوالي اللآلي ج1، ص 263 و حديث 53
    2- الفقيه، ج4، ص 15
    3- اصول کافي، ج4، ص 87
    4- اصول کافي، ج4، ص 87
    5- 136 آل عمران
    6- 286 سوره بقره